(واکسن مالاریا)

شاید داغ‌ترین خبر این روزها در زمینه انگل‌شناسی، پیشرفت قابل توجهی است که در زمینه ساخت واکسنی علیه مالاریا بدست آمده است. خبرگزاریهای داخلی مثل ایسنا و ایرنا و واحد مرکزی خبر هم به آن اشاراتی داشته‌اند.
محققان موسسه ملی بهداشت آمریکا یک واکسن تجربی ساخته‌اند که در تئوری می‌تواند با ریشه‌کن کردن انگلهای مالاریا در پشه‌های یک منطقه، مالاریا را از تمام آن منطقه جغرافیایی حذف کند. این واکسن که تاکنون فقط در موشها آزمایش شده است، سیستم ایمنی شخص دریافت‌کننده را وادار به حذف انگل از دستگاه گوارش پشه‌های حامل انگل مالاریا – بعد از خونخواری از فرد واکسینه شده می‌کند. این واکسن نمی‌تواند مانع از بیماری شخص دریافت کننده واکسن و یا محدودکردن بیماری وی شود.
این واکسن با استفاده از تکنولوژی کونژوگه ساخته شده است. این فناوری ملکولهایی را که سیستم ایمنی در حالت عادی قادر به شناسایی آنها نیست را با هم ادغام می‌کند به نحوی که سیستم ایمنی به راحتی آنها را شناسایی کرده و علیه آنها آنتی‌بادی می‌سازد. تاکنون با همین تکنولوژی واکسنهایی بر علیه مننژیت ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزه Haemophilus influenzae و تب حصبه ساخته شده است.
پروتئین Pfs25 ( پروتئین سطحی پلاسمودیوم فالسیپاروم 25) تنها روی سطح ااکینت ookinette یافت می‌شود و در هیچ مرحله دیگری از انگل وجود ندارد. ااکینت مرحله‌ای از انگل است که در روده پشه آنوفل زندگی می‌کند. تزریق این ملکول به تنهایی به انسان نتوانست منجر به ساخت سطح قابل قبول آنتی‌بادی علیه آن شود. محققان برای استفاده از فناوری کونژوگه ملکولهای مختلفی را برای ادغام با این آنتی‌ژن آزمودند از جمله اگزوتوکسین A سودومونا ائروژینوزا Pseudomonas aeruginosa که یک باکتری فرصت‌طلب است و نیز اوالبومین ovalbumin, پروتئینی که در سفیده تخم مرغ وجود دارد. همه این ملکولهای کونژوگه،‌ سطح بالایی از آنتی‌بادی در موشها ایجاد کرد. جذب سطحی ملکولهای کونژوگه بر روی هیدروکسید آلومینیوم توانست حتی میزان زیادتری آنتی‌بادی تولید کرد. جذب سطحی Adsorption یک فرایند شیمیایی است که در یک ملکول بر سطح ملکول دیگری انباشته می‌شود و تشکیل یک گستره ملکولی یا اتمی می‌دهد.
این پژوهشگران همچنین کشف کردند که توانایی موشها برای تولید آنتی‌بادی با گذشت زمان افزایش می‌یابد. در حقیقت این حیوانات وقتی که سه ماه و هفت ماه بعد از ایمونیزاسیون اولیه آزمایش شدند سطح آنتی‌بادی بالاتری نسبت به یک هفته بعد از تکمیل ایمونیزاسیون داشتند. محققان در مرحله بعد، سرم حاوی این آنتی‌بادیها را به پشه‌های آلوده به پلاسمودیوم خوراندند. آزمایش میکروسکوپی دستگاه گوارش پشه نشان داد که آنتی‌بادیها قادر به حذف کامل ااکینت‌ها هستند. نویسندگان این مقاله خاطرنشان می‌کنند که با فناوری کونژوگه و با استفاده از آنتی‌ژن Psv25H می توان بسادگی واکسنی بر علیه والاریای ویواکس نیز ساخت . Psv25H ملکولی شبیه Pfs25 است که در سطح ااکینت‌های پلاسمودیوم ویواکس وجود دارد.

مقابله با انگلی که زشتتان می کند

امروزه از چند بیماری به عنوان مشکلات اصلی بهداشتی و پزشکی دنیا نام برده می شود که اغلب شامل سکته های قلبی و مغزی ، انواع سرطان و ایدز می شوند.
در حالی که بیماری هایی هستند که از حیوان به انسان منتقل می شوند و بدون آن که به آنها توجه زیادی شود ، از عوامل بیماری زای مهم ، بخصوص در منطقه خاورمیانه محسوب می شوند.
یکی از این بیماری ها مالاریاست که خوشبختانه در حال حاضر در تمام کشورها کنترل شده است و دومین بیماری لیشمانیوز است که در نوع پوستی خود سالک نامیده می شود و در حال حاضر بیش از 21 هزار نفر را در استان های پرخطر کشورمان مبتلا کرده است.
با تمام این تفاسیر ، تلاش برای تهیه واکسنی به منظور ایمن سازی در مقابل انگل این بیماری چندان موفق نبوده است ؛ ولیکن پژوهشگران ما بتازگی موفق شده اند با استفاده از دستگاه های ژنتیکی گامهای امیدوارکننده ای را برای ساخت واکسن این بیماری بردارند. ما نیز در همین زمینه با دکتر محمدرضا رضوی ، رئیس آزمایشگاه انگل شناسی مولکولی انستیتو پاستور ایران به گفتگو می نشینیم.

لیشمانیوز چه بیماری ای است و به چه اشکالی بروز پیدا می کند؟
لیشمانیوز یک بیماری بومی خاورمیانه است که بر اثر آلودگی با گروهی از تک یاخته ها به نام لیشمانیا ایجاد می شود و به دو شکل پوستی با ایجاد ضایعات پوستی و مخاطی و نیز به صورت احشایی ظاهر می شود. در نوع پوستی آن به عنوان سالک شناخته می شود که کمتر از یک سال خودبه خود خوب می شود ؛ البته در محل ضایعات پوستی ، اسکاری بجا خواهد گذاشت که معمولا در دختربچه ها با مشکل زیبایی همراه است.
این بیماری در شکل خود ، اندام های داخلی بدن را مبتلا می کند ، به این معنا که ژن بیماری از طریق خون وارد کبد و طحال می شود و در سیستم لنفاوی وی نیز به تعداد زیاد تکثیر پیدا می کند و در نهایت موجب اختلال در اندام های داخلی بدن می شود که البته بیشتر در سنین کودکی شخص را مبتلا می کند.

پراکندگی جغرافیایی و چرخه انتقال بیماری در مناطق پرخطر کشور چگونه است؟
چند کانون قدیمی برای شکل احشایی این بیماری در کشور داریم که عمدتا در آذربایجان شرقی ، استان فارس و در استان خراسان (به صورت تگ گیر) دیده می شوند.
در نوع احشایی سگ به عنوان مخزن بیماری ، بخصوص در مناطقی که دامداری رواج دارد ، محسوب می شود ؛ چراکه انگل این بیماری براحتی در اندام های درونی سگ سانان پراکنده می شوند ، در حالی که لزوما علائم این بیماری در حیوانات مشاهده نمی شود.
در واقع نوعی پشه خاکی ، هنگام خون خواری از جانوان آلوده ، انگل را همراه با دسته خاصی از سلولها وارد بدن خود می کنند. این انگل در دستگاه گوارش پشه مراحل مختلف خود را طی می کند و با خون خواری از جانور سالم منتقل می شود.
حال اگر به جای جانور از انسان خون خواری شود ، انگل وارد بدن شده و در سلولهای سیستم ایمنی تکثیر می شود و سپس علائم بالینی آن بروز می یابد.

نشانه های بالینی این بیماری چیست؟
معمولا نشانه های بیماری در کودکانی که پیشتر با انگل تماس نداشته اند ، براحتی ظاهر می شود که شامل بزرگی کبد و طحال ، کاهش وزن ، بزرگی غدد لنفاوی و بی اشتهایی می شود. با این حال در نوع پوستی این بیماری که کمتر با مرگ همراه است ، بیماری براحتی قابل تشخیص نیست و نیاز به طی مراحل کشت انگل در آزمایشگاه دارد.

آیا در ایران نوع خاصی از لیشمانیوز رواج دارد؟
در ایران بیشتر نوع پوستی بیماری در تعدادی کانون های قدیمی و برخی کانون های جدید گسترده است. البته گونه های مختلف لیشمانیوز در هر منطقه خاص هستند که در ایران به گونه مهم ماژور (جوندگانی چون موش مخزن بیماری هستند) و تروپیکا (سگ مخزن بیماری محسوب می شود) تقسیم می شوند.
در واقع در مکانهایی که جونده داشته باشیم ، احتمال وجود لیشمانیوز پوستی در اثر گونه ماژور وجود دارد و در مناطقی که شرایط زیست محیطی برای زندگی سگها مناسب باشد ، گونه تروپیکا را داریم. آنچه نباید از نظر دور بماند ، این که با توجه به نبود امکانات آزمایشگاهی کافی در مناطق پرخطر کشور ، تشخیص بیماری در نوع پوستی با مشکلاتی روبه روست.

آیا آلودگی بالیشمانیا می تواند شخص را نسبت به بیماری لیشمانیوز ایمن کند؟
در نوع پوستی معمولا اگر گزشی اتفاق بیفتد و شخص در مراحل اولیه درمان نشود ، اگر گزشی از همان گونه اتفاق بیفتد ، شخص ایمن می شود یا اگر شخص دیر درمان شود یعنی بدن وی زمان مناسبی برای ایجاد پاسخ ایمنی و مصونیت داشته باشد ، باز هم ایمنی اتفاق می افتد.
نتیجه آن که اگر محل گزش و اسکار ایجاد شده ، اجازه دهد بهتر است درمان خیلی سریع آغاز نشود.
معمولا زمانی که گزشی اتفاق می افتد ، محل گزش با خارش همراه است و معمولا پس از 2 هفته ، در مخاط پوست زخمی ایجاد می شود که شروع به گسترش به سمت خارج می کند.

لیشمانیوزتوسط سیستم ایمنی به عنوان یک عامل خارجی براحتی قابل شناسایی نیست

تشخیص این بیماری چگونه صورت می گیرد؟
اصولا روند تشخیص در نوع پوستی لیشمانیوز باید بسیار دقیق صورت گیرد ؛ چراکه عدم نمونه گیری از محل مناسب می تواند به تشخیص غلط منجر شود. بر این اساس بهترین شیوه تشخیص کشف انگل است.
البته یک شیوه تشخیص دیگر نیز برای این بیماری وجود دارد و آن روش PCR است که به دلیل حساسیت بالایی که دارد، قادر به تشخیص تک یاخته عامل بیماری است. با این حال این روش به امکانات خاص نیاز دارد ، به همین دلیل در حال حاضر کاربرد آن در کشور محدود است.
در این روش به طور اختصاصی ژنهای مربوط به انگلها را در بیماران آشکار می کند. در عین حال روش دیگری که می تواند مفید باشد ، به کارگیری از واکسن است.

آیا تاکنون برای ساخت واکسن بیماری در دنیا، اقدام موثری صورت نگرفته است؟
لیشمانیوز اصولا بیماری بومی خاورمیانه است. با توجه به مشکلات منطقه تاکنون آن طور که باید روی تولید واکسن بیماری کار نشده است ؛ واکسن هایی هم که طی دهه های گذشته با استفاده از انگل زنده تولید شده ، نتیجه مناسبی به همراه نداشته است.
مساله اینجاست که چرخه بیماری در بدن بسیار پیچیده است. لیشمانیوز در درون سیستم ایمنی رشد و تکثیر پیدا می کند. به این ترتیب توسط سیستم ایمنی به عنوان یک عامل خارجی ، براحتی قابل شناسایی نیست و تا زمانی که پاسخ ایمنی سلولی علیه اینها ایجاد شود ، خود در مقاومت نسبت به بیماری نقش دارد. با این حال در حال حاضر با امکاناتی که در زمینه تهیه واکسن های DNA و ژنتیکی فراهم شده ، می توان واکسن هایی ساخت که امکان بیشتری برای کنترل و مقاوت علیه این بیماری را فراهم کنند.
امروزه این دسته از واکسن ها علیه بسیاری از بیماری های ویروسی ساخته شده اند و نتایج مثبتی به دنبال داشته اند.

اساس کار در ساخت این واکسن در کشور چه بوده است؟
برای ساخت واکسن ، ابتدا ژنی را از یک عامل بیماری زا شناسایی کرده ، تکثیر می دهیم. سپس آن را درون یک ناقل مناسب قرار می دهیم و وارد بدن می کینم. این ژن وارد سلولهای بدن شده و از روی آن ، پروتئینی ساخته می شود که به سطح سلول انتقال می یابد و توسط سیستم ایمنی شناسایی و علیه آن واکنش صورت می گیرد. ژن انتخابی ما در این روش باید ژنی باشد که محصول آن آنتی ژن مناسب (ایمونوژن) است.
در لیشمانیوز سعی شده ژنهای مختلفی از این نوع شناسایی شوند. مطالعات نشان داد که مکانیسم اثر ژن انتخابی (A2rel) که برای نخستین بار در کانادا گزارش شد ، در لیشمانیا حفظ شده است.
بنابراین این ژن در بیماریزایی لیشمانیا ، نقش داشته ، پس ممکن است به عنوان واکسن هم بتوان از آن استفاده کرد. ما این ژن را در رآکتور مناسب منتقل و در جانداران آزمایشگاهی استفاده کردیم. پاسخ این ژن در هر دو نوع احشایی و پوستی بررسی و مشخص شد در هر دو مدل ، ژن از راه تزریق می تواند محافظت نسبت به عامل بیماری را همراه آورد. البته این آزمایش ها در مناطقی که بیماری به شکل آندمیک وجود دارد ، باید همچنان ادامه پیدا کند.

مشکلات ریوی می تواند منجر به سکته مغزی شود

بررسی ها نشان می دهد خطر ابتلا به سکته مغزی در افرادی که عملکرد ریه آنان دچار مشکل شده ، بسیار بیشتر است که البته این موارد در افراد سفید پوست بیشتر از افراد سیاه پوست به چشم می خورد.

به طی مطالعاتی که محققان به مدت 13 سال بر روی 13842 فرد میانسال که حدود یک چهارم آنان سیاه پوست بودند این موضوع تایید شد.

بنابرهمین گزارش ، مشخص شد طی این دوران 473 نفر آنان سکته کردند.

محققان دریافتند افرادی که در این مدت سکته کردند بیشتر کسانی بودند که ریه آنان دچار آسیب شده و به خوبی کار نمی کرد.

در این میان افراد سفید پوستی که سیگار نمی کشیدند و حتی علائم بیماری ها تنفسی در آنان مشاهده نشده بود اما عملکرد ریه آنان دچار مشکل شده بود 59 درصد بیشتر در معرض سکته قرار داشتند که این مورد در افراد سیاه پوست به چشم نمی خورد.

البته محققان یادآور شدند ، علاوه بر این مورد قرار گرفتن در معرض هوای آلوده ، افزایش کلسترول ، دیابت و سیگار کشیدن خطر حملات قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد.

 گروه زیست دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد

معرفی سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران

معرفی سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران
سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران شبکه ای از خبرنگاران آشنا با علوم مرتبط به ژنتیک و بیوتکنولوژی می باشد که به صورت Online و بدون داشتن فضای فیزیکی به عنوان دفتر سرویس خبری، به تهیه خبر و درج آن بر روی پایگاه اینترنتی می پردازند.
این سرویس خبری با هدف ترویج دانش در حوزه علوم زیستی خصوصاً ژنتیک و زیست¬فناوری فعالیت می¬کند.

تاریخچه
سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران در آذر ماه 1381 راه اندازی شد. این سرویس خبری در ابتدا به صورت آزمایشی با ترجمه اخبار علمی و تهیه گزارش از فعالیت های علمی داخل و خارج کشور، کار خود را آغاز کرد و از اولین وبلاگ های علمی فارسی به شمار می رود.
به تدریج با شناسایی نویسندگان جوان وبلاگ های علمی مرتبط در داخل و خارج کشور و دعوت از آنها برای همکاری و همچنین دعوت عمومی از اعضای انجمن های ژنتیک ایران  و بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی و سایر علاقمندان به فعالیت در این سرویس خبری، هیات تحریریه آن شکل گرفت.
از آبان ماه سال 1382 سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران فعالیت های خبری خود را گسترش داده و با پشتیبانی انجمن ژنتیک ایران و دفتر همکاری های فناوری ریاست جمهوری، به صورت یک سرویس خبری حرفه¬ای به امر اطلاع رسانی در زمینة علم ژنتیک و بیوتکنولوژی مشغول می باشد. در این رابطه نباید حمایت های هیات مدیره های مختلف انجمن ژنتیک ایران، خصوصاٌ آقایان دکتر محمد علی ملبوبی، دکتر نیاز علی سپهوند و دکتر سیروس زینلی را نادیده گرفت.
این سرویس خبری در قالب یک و بلاگ علمی در آدرس http://genetics.persianblog.com  فعالیت می¬نماید.

تاکنون بیش از 60 هزار سطر خبر مرتبط با ژنتیک و زیست¬فناوری در این سایت خبری درج شده است.

 
تشکیلات
این سرویس خبری زیر نظر انجمن ژنتیک ایران فعالیت نموده و دارای یک مدیر و سردبیر بوده که بر فعالیت های هیأت تحریریه و عوامل فنی نظارت می کند. مسئولیت مدیریت سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران بر عهده آقای کسری اصفهانی می¬باشد. نامبرده علاوه بر سوابق علمی و اجرایی متعدد در زمینه ژنتیک و بیوتکنولوژی از قبیل عضویت در هیأت مدیره انجمن ژنتیک ایران و انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی و  ... دارای تجارب روزنامه¬نگاری بوده و دورة روزنامه¬نگاری مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را گذرانده است.
از طرف انجمن نیز آقای دکتر سپهوند به عنوان ناظر علمی با سرویس خبری همکاری می¬نمایند.
هیات تحریریه نیز مشتمل بر فارغ التحصیلان و دانشجویان مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا بوده که به تهیه خبر برای سرویس خبری اقدام می کنند.

هیأت تحریریه
هیأت تحریریه سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران مشتمل بر فارغ التحصیلان و دانشجویان مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا می باشد که به صورت حرفه ای یا افتخاری فعالیت می نمایند.
گروهی از علاقمندان نیز که با روش خبرنویسی تحت وب آشنا نمی¬باشند و یا به صورت موردی خبر تهیه می¬کنند، با ارسال اخبار خود به آدرس پست الکترونیکی [e-mail] به طور غیر مستقیم به تهیه خبر برای سرویس خبری اقدام می کنند.
تا کنون بیش از 50 نفر به عنوان خبرنگار با این سرویس خبری همکاری نموده اند که اکثر آنها در داخل کشور و گروهی نیز با توجه به ماهیت غیرفیزیکی سرویس خبری، در خارج کشور مستقر می¬باشند.
تحصیلات اعضای تحریریه با توجه به ماهیت تخصصی سرویس خبری در سطح بالایی بوده و بار علمی اخبار تهیه شده قابل اعتنا می باشد.

فرآیند
هیأت تحریریه به تهیه و ارسال اخبار خود از طریق سایت اقدام نموده و پس از آن ویرایش اخبار صورت می¬گیرد. پس از ویرایش و نهایتاً بازبینی نهایی، سردبیر اقدام به ارسال اخبار بر روی سایت می¬نماید. تمامی این مراحل به صورت Online و از طریق اینترنت صورت می گیرد و حتی ممکن است خبرنگاران، ویراستاران و سردبیر ماه ها همدیگر را نبینند. گروه فنی نیز شرایط را برای این نحوه خبررسانی مهیا کرده و در صورت نقص در سیستم و یا نیاز به ارتقا و بهبود فرآیند خبررسانی و اضافه کردن امکانات جدید فعالیت می نمایند.

برنامه های آینده
سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران با ایجاد سایت جدیدی در آدرس http://www.genetics.ir، اطلاع¬رسانی را با روشی مناسب¬تر و حرفه¬ای انجام خواهد داد و امکانات جدیدی برای بازدیدکنندگان از این سایت از جمله اشتراک نسخه الکترونیک اخبار در نظر گرفته شده است.
همچنین تشکیل بخش تبلیغات و بازاریابی برای درآمدزایی این سرویس خبری از چندی قبل آغاز شده است.
تهیه نسخه چاپی حاوی اخبار انتخابی از برنامه های این سرویس خبری می¬باشد که هم اکنون به صورت یک صفحه اختصاصی در ماهنامه پیام انجمن ژنتیک ایران چاپ می¬شود.

مخاطبان

به غیر از متخصصان و علاقمندان ژنتیک و بیوتکنولوژی داخل کشور، بازدیدکنندگان فارسی زبان از کشورهای امارات متحده عربی (16 درصد)، آلمان (15 درصد)، فرانسه (12 درصد)، جمهوری چک (9 درصد)، اتریش (9 درصد)، ژاپن (7 درصد)، آمریکا (7 درصد)، هند (7 درصد)، انگلستان (6 درصد) و سایر کشورها از مطالب این سایت استفاده می کنند. مخاطبان طیف وسیعی لز متخصصان تا دانش آموزان دبیرستانی و راهنمایی را در بر می گیرند.
روزنامه¬ ها، نشریات و خبرگزاری ها، با اعتماد به اعتبار علمی اخبار سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران، به درج اخبار این سرویس خبری اقدام می نمایند. همچنین پیام انجمن ژنتیک ایران، خبرنامه انجمن بیوتکنولوژی و چندین نشریه تخصصی و خبرنامه داخلی مراکز تحقیقاتی علوم زیستی نیز به درج اخبار این سرویس خبری مبادرت ورزیده اند.

ویژگی¬های سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران

  کسب عنوان وبلاگ برتر علمی آموزشی در نخستین جشنواره دانشجویان وبلاگ نویس
  درج اخبار و گزارش¬ها و همچنین معرفی سرویس خبری ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران در خبرگزاری¬ها (به طور اخص ایسنا)، روزنامه ها، نشریات و خبرنامه¬ها
  ارسال بیش از 60 هزار سطر خبر بر روی پایگاه اینترنتی سرویس خبری
  بدون نیاز به فضای فیزیکی به عنوان دفتر کار، به صورت اینترنتی و با ارتباط الکترونیکی
  ترتیب متنوع از خبرنگاران در سطوح مختلف تحصیلاتی و از رشته های گوناگون
  توانمندی علمی و تحصیلاتی بالای خبرنگاران
  استقرار خبرنگاران در شهرها و کشورهای مختلف

 گروه زیست دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد